Wat is een kerk eigenlijk?

Het woord kerk stamt af van het Griekse woord EKKLÈSIA (uit-roeping). In het oude Griekenland ‘riepen’ koningen van steden hun burgers regelmatig ‘uit’ hun huizen naar het stadsplein om mee te beslissen over belangrijke zaken. Je werd dus uitgekozen om de koning te helpen regeren, om je stad tot bloei te laten komen. De eerste christenen kozen voor het woord ekklèsia om samen te komen voor hun koning Jezus. In de kerk konden ze samen beslissen hoe ze zijn rijk verder konden helpen. De eerste kerken waren huiskerken. Je kwam samen in het huis van iemand die meestal rijk was en dan ook vaak de leider was.

Welke functies had een kerk in de Middeleeuwen?

Vaak het mooiste en hoogste gebouw van een dorp of stad. De kerk had een centrale dominante plaats in de samenleving. Burgers konden vaak niet lezen en kwamen naar de kerk om te luisteren naar geloofsboodschappen. Er werd verteld hoe je een goed leven hoorde te leiden. Het was ook een ontmoetingsplek waar mensen bescherming en hulp vroegen aan kerkheiligen, niet alleen een geloofsinstituut maar ook de organisatie van het sociale leven, een aankondigingsplek van gebeurtenissen, rechtszaal, markthal, beursgebouw, een gebruiksgebouw waar kinderen speelden, honden en kippen in- en uitliepen, in kloosters werden soms zieken verpleegd. Kerken zijn eeuwenoude instituten door een gemeenschap (uit)gebouwd. Iedereen droeg een steentje bij: boeren brachten een deel van hun oogst naar de pastoor, op zondag deed men wat in de collectebus, de plaatselijke aannemer was verantwoordelijk voor verbouwingen, kunstenaars deden het beeldhouw- en schilderwerk, de vrouwen borduurden het linnen voor het altaar en de gewaden van de priesters. Voor reizigers waren kerken oriëntatiepunten, een soort wegwijzers. Een dorp zonder kerk is als een gezicht zonder neus.

Welke functies heeft een kerk nu?

Door de uitvinding van de boekdrukkunst werden mensen mondiger. De kerk verliest steeds meer invloed op de samenleving. Mensen nemen zelf beslissingen. Vrijheid van denken en handelen wordt steeds meer toegestaan. De maatschappij wordt toleranter. Mannen en vrouwen krijgen gelijke rechten. Al deze gedachten sijpelen door in de kerken. Weinig mensen gaan nog met hun problemen of zorgen naar de kerk. Vrienden en familie hebben deze rol overgenomen. Toch behouden kerken hun nuttige, sociale functie. Vrijwilligerswerk doen is heel gebruikelijk. Naastenliefde en moreel besef blijft belangrijk. Grote gebeurtenissen in een mensenleven zoals huwelijk, geboorte, dood, herdenkingen na een ramp vinden nog steeds in kerken plaats. Na de dienst worden nog altijd nieuwtjes uitgewisseld. Mensen houden toch behoefte om bij een groep te horen met gedeelde interesses en levensvisie. Hierin kan de kerk nog steeds een rol spelen.

Waarom zien kerken er soms zo verschillend uit?

Het thema is chronologisch opgebouwd. Na afloop kan je de stijl van de kerken in jouw buurt in de juiste periode plaatsen. Elk tijdvak heeft zijn eigen karakteristiek stijl. Oudere kerken zien er daarom anders uit dan nieuwe kerken.

1. Klassieke Oudheid

2. Romaanse Architectuur

3. Gotiek

4. Renaissance/Barok

5. Neoclassicisme

6. Neogotiek

7. Eclecticisme

8. Vroegmodern

9. Modernisme